Wybór lokalizacji zbiornika ma duże znaczenie dla poprawności działania sieci wodociągowej, wpływa też na na samo jej projektowanie (średnice przewodów wodociągowych). W miastach o zróżnicowanej rzeźbie terenu zbiorniki lokalizowane są zwykle w najwyższych punktach sieci i mogą być wtedy zagłębione w gruncie. W terenach płaskich wykorzystuje się najczęściej zbiorniki wieżowe. Z uwagi na usytuowanie względem ujęcia i stacji uzdatniania wody zbiorniki można dalej dzielić na:
- początkowe, usytuowane między źródłem zasilania a siecią,
- końcowe, usytuowane za siecią wodociągową,
- centralne, usytuowane na obszarze zasilania, zwykle w pobliżu największych odbiorców
Zbiorniki początkowe szybko wymieniają wodę, woda przebywa w nich bardzo krótko. Można nawet powiedzieć, że ten zbiorników działa w sposób przepływowy, zapewniając przede wszystkim stabilna pracę sieci i optymalne ciśnienie. Lokalizacja zbiorników początkowych wykorzystuje naturalne wzniesienia terenu (rys.1).
Zbiornik początkowy
Ozn. 1 – ujecie wody, 2 – stacja uzdatniania wody, 3 – zbiornik przepływowy wyrównawczy, 4 – rurociag grawitacyjny, 5 – siec rozdzielcza, 6 – obszar zasilania, 7 – linia ciśnienia hydrostatycznego przy Qh = 0, 8 – linia minimalnego ciśnienia hydrodynamicznego przy Qhmax, 8’ – poprawiona (podniesiona) linia ciśnienia minimalnego, 9 – linia ciśnienia pożarowego przy Qhmax+Qppo
Jeśli teren na trasie przewodu magistralnego jest płaski, a najwyższe wzniesienie znajduje sie z boku magistrali można wybrać wersję zbiornika początkowego bocznego (rys.2). Zbiornik taki wymienia tylko część wody związaną z wahaniami poboru.
Zbiornik początkowy boczny
1 – doprowadzenie wody czystej, 2 – zbiornik dolny wody czystej,
3 – pompownia II stopnia, 4 – rurociąg tranzytowy tłoczny, 4a – rurociąg tranzytowy tłoczno-grawitacyjny, 5 doprowadzenie wody do zbiornika, 6 – zbiornik początkowy boczny, 7 – sieć rozdzielcza, 8 obszar zasilania,
9 – linia maksymalnego ciśnienia przy Qh = 0, 10 – linia ciśnienia hydrostatycznego, 11 – linia minimalnego ciśnienia roboczego (Qhmax), 12 – linia ciśnienia przy Qhmax+Qppo
Zbiorniki końcowe zlokalizowane są poza obszarem sieci. Takie rozwiązanie ma sens, jeśli za obszarem znajduje się wzniesienie odpowiedniej wysokości dla budowy zbiornika terenowego, zapewniające odpowiednie ciśnienie wody. Końcowe usytuowanie zbiornika wymaga wyższego ciśnienia wody w pompowni.
Schemat wodociągu jednostrefowego ze zbiornikiem końcowym
1 – ujecie wody, 2 – studnia zbiorcza, 3 – pompownia I stopnia, 4 stacja uzdatniania wody, 5 – zbiornik dolny wody czystej, 6 – pompownia II stopnia,
7 – rurociąg tłoczny tranzytowy, 8 – siec rozdzielcza, 9 – obszar zasilania, 10 – zbiornik wyrównawczy górny końcowy, 11 – linia ciśnienia maksymalnego przy Qhmin, 12 – linia maksymalnego ciśnienia hydrostatycznego,
13 – linia minimalnego ciśnienia hydrodynamicznego przy Qhmax, 14 – linia ciśnienia po arowego przy Qhmax+Qppo
Zbiorniki centralne to zwykle zbiorniki wieżowe usytuowane w obszarze zasilania, przy odbiorcach o największym zapotrzebowaniu chwilowym wody. Zbiorniki takie mogą być też sytuowane w przypadku miast o zróżnicowanej rzeźbie terenu w miejscach centralnych, ale na wzniesieniach. Zbiorniki centralne są początkowe dla części miasta położonej za nimi patrząc od strony pompowni i końcowe dla części miasta leżącej przed nimi.
Schemat wodociągu jednostrefowego ze zbiornikiem centralnym
1 – zbiornik dolny wody czystej, 2 – pompownia II stopnia, 3 – rurociąg tłoczny tranzytowy, 4 – siec rozdzielcza, 5 – obszar zasilania, 6 – zbiornik wyrównawczy górny centralny, 7 – linia maksymalnego ciśnienia przy Qhmin , 8 – linia ciśnienia hydrostatycznego, 9 – linia ciśnienia minimalnego przy Qhmax, 10 – linia ciśnienia przy Qhmax+Qppo
Kilka zbiorników wody
W wielu miejscowościach z uwagi na rozległość terenu czy jego znaczne zróżnicowanie wysokościowe jeden zbiornik wody jest niewystarczający. Dla korzystniejszego rozkładu ciśnienia w sieci projektuje się w tedy dwa a nwet więcej zbiorników zasilających poszczególne strefy.
Sieć dwustrefowa z dwoma zbiornikami wody końcowymi
1 – doprowadzenie wody z ujęcia, 2 – zbiornik dolny wody czystej, 3 – pompownia centralna strefy I i II, 4 – rurociąg tłoczny tranzytowy strefy I i II,
5 – sieć rozdzielcza strefy I, 6 – zbiornik wieżowy strefy I, 7 – obszar zasilania strefy I, 8 – pompownia strefy II, 9 – sieć rozdzielcza strefy II, 10 – rurociąg tranzytowy strefy II, 11 – zbiornik wyrównawczy strefy II, 12 – obszar zasilania strefy II, 13 – linia maksymalnego ciśnienia roboczego strefy I, 14 – linia ciśnienia hydrostatycznego strefy I,
15 – linia minimalnego ciśnienia roboczego strefy I, 16 – linia maksymalnego ciśnienia roboczego strefy II,
17 – linia ciśnienia hydrostatycznego strefy II, 18 – linia minimalnego ciśnienia roboczego strefy II
Poniżej na rys.6 pokazano układ zasilania dwustrefowy dla miejscowości o dużym zróżnicowaniu geometrycznym terenu. Zbiornik pierwszy zasilania I strefę ciśnienia, zbiornik drugi II strefę. Alternatywnym rozwiązaniem byłoby tutaj zastąpienie zbiornika dolnego zaworem redukcyjnym obniżającym ciśnienie dla II strefy.
Schemat wodociągu dwustrefowego grawitacyjnego z dwoma zbiornikami przepływowymi dla obu stref
1 – dopływ wody czystej, 2 – studnia zbiorcza, 3 – rurociąg grawitacyjny, 4 – zbiornik wyrównawczy dla strefy I, 5 – rurociąg grawitacyjny strefy I, 6 – siec rozdzielcza strefy I, 7 – obszar zasilania strefy I, 8 – rurociąg grawitacyjny strefy II, 9 – zbiornik wyrównawczy górny strefy II, 10 – rurociąg grawitacyjny strefy II, 11 – siec rozdzielcza strefy II, 12 – obszar zasilania strefy II, 13 – linia maksymalnego ciśnienia hydrostatycznego dla strefy I, 14 – linia minimalnego ciśnienia roboczego strefy I przy Qmaxh dla obu stref, 15 – linia ciśnienia przy Qmaxh+Qppo dla strefy I,
16 – linia maksymalnego ciśnienia hydrostatycznego dla strefy II, 17 – linia minimalnego ciśnienia roboczego dla strefy II przy Qmaxh, 18 – linia ciśnienia przy Qmaxh+Qppo dla strefy II
