Instalacje centralnego ogrzewania stanowią system, w którym krążąca woda nie ma bezpośredniego kontaktu z atmosferą. Raz napełniona instalacja pozostaje zamknięta pod ciśnieniem przez wiele lat, ewentualne ubytki wody i konieczność jej uzupełnienia ma charakter marginalny i związana jest z wystąpieniem nieszczelności instalacji lub jej remontem. Woda w takim układzie odznacza się niską korozyjnością i bardzo małą zawartością rozpuszczonych gazów. Podlega natomiast dużym wahaniom temperatur z czym wiąże się znaczny przyrost objętości wody.
Naczynia przeponowe dla co. musza się charakteryzować dużą odpornością na temperaturę i na skoki temperatur, jak też całkowitą gazoszczelnością, w mniejszym stopniu zwraca się uwagę na ich zabezpieczenia antykorozyjne.
Norma PN/B-02414 dopuszcza istnienie trzech typów naczyń:
- z hermetyczną przestrzenią gazową
- z urządzeniem sprężarkowo-upustowym
- z urządzeniem pompowo-upustowym
Naczynia z hermetyczna przestrzenią gazową
Zbudowane są ze stalowego ciśnieniowego zbiornika wewnątrz którego przestrzeń wodna (instalacyjna) oddzielona jest od przestrzeni gazowej elastyczną, nieprzepuszczalną membraną (zwykle kauczuk butylowy). Pojęcie –„hermetyczny”, oznacza w tym wypadku brak bezpośredniego kontaktu przestrzeni gazowej naczynia z atmosferą (np. poprzez odpowietrznik lub zawór upustowy). W zależności od kształtu zbiornika ww. naczynia można dalej dzielić na:
- płaskie
- cylindryczne
Ze względu na miejsce montażu, na: wiszące, stojące, leżące. Membrana naczyń hermetycznych może być przy tym:
- niewymienna, zaprasowana fabrycznie pomiędzy dwoma częściami naczynia
- wymienna, workowa, mocowana do naczynia przy użyciu flansz
Naczynia z membraną niewymienną
Są to konstrukcje płaskie i cylindryczne. Pierwsze – stosowane są głównie w małych instalacjach grzewczych i chłodniczych, jako naczynia wbudowane w kocioł, klimatyzator lub mocowane obok kotła. Ich pojemności nie przekraczają 10 litrów a ciśnienie robocze 3 bar. Naczynia cylindryczne produkowane są od 2-10000 litrów, przy czym:
- zbiorniki małe w przedziale 2-80 litrów wykonywane są jako dwudzielne, łączone i do wielkości 25 litrów mogą być montowane na konsoli ściennej, powyżej tej wartości jako stojące
- zbiorniki od 100-10000 litrów są najczęściej monolityczne, z membraną mocowaną do obudowy specjalnym wewnętrznym pierścieniem, ciśnienie robocze może się wahać od 3-6 bar
Naczynie z membraną niewymienną, dwudzielne
Naczynia z membraną wymienną
Charakteryzują się całkowitym oddzieleniem przestrzeni wodnej od ścianek naczynia. Woda styka się tylko z elastyczną membraną, przestrzeń pomiędzy membraną a ściankami zbiornika wypełniona jest poduszką gazową. Zwiększa to trwałość naczyń, umożliwia też zamocowanie w górnej części worka odpowietrzenia, a w dolnej – odwodnienia naczynia. Ciśnienie robocze może wynosić 5-6 bar w wykonaniu specjalnym nawet 16 bar, pojemność waha się od 80- do ponad 10000 litrów, przy czym zbiorniki wykonywane są jako stojące lub leżące.
Naczynie wzbiorcze z membraną wymienną workową
A-przestrzeń wodna, B- przestrzeń powietrzna. 1-zbiornik stalowy, 2-gumowa membrana, 3-pokrywa górna, 4- pokrywa dolna, 5- manometr, 6- zawór pneumatyczny, 7-króciec do kontroli szczelności przepony, 8- nogi, 9- uchwyt transportowy
Naczynie wzbiorcze przeponowe z urządzeniem sprężarkowo-upustowym
Budowane są na bazie naczyń wzbiorczych z wymienną membraną, do których przestrzeni gazowej podłączono kompresor. Zasada działania polega na automatycznej regulacji poduszki powietrznej naczynia przy wahaniach ciśnienia wody w zładzie. Przy wzroście objętości wody membrana naczynia ulega rozszerzeniu sprężając poduszkę powietrzną. Po przekroczeniu zadanej wartości ciśnienia zawór elektromagnetyczny czujnika ciśnieniowego otwiera zawór powietrzny i usuwa nadmiar gazu do atmosfery. Spadek objętości wody powoduje z kolei włączenie się kompresora i podwyższenie ciśnienia w przestrzeni gazowej.. Automaty sprężarkowe mają z reguły rozbudowaną automatykę, pozwalając się sterować na odległość jak też przekazywać istotne dane o stanie pracy instalacji i sytuacjach awaryjnych.
Naczynie wzbiorcze z automatem pompowo-upustowym
Nie wymagają zbiorników ciśnieniowych, regulacja ciśnienia wody w zładzie odbywa się za pomocą układu pompy współpracującej z bezciśnieniowym zbiornikiem wyrównawczym. Przy wzroście temperatury (objętości) wody w zładzie, wyłącznik ciśnieniowy załącza pompę stabilizującą, która przepompowuje nadmiar wody do bezciśnieniowego zbiornika. Przy spadku ciśnienia przepływ wody jest odwrotny (ze zbiornika do instalacji). Układy tego typu mogą pełnić rolę centralnego odpowietrzacza i urządzenia uzupełniającego braki, lub straty wody w sieci. Odpowietrzanie następuje już przez obniżenie samego ciśnienia wody w zbiorniku, od ciśnienia roboczego do atmosferycznego (zbiorniki wyrównawcze posiadają wewnątrz membranę workową, dzięki czemu woda nie ma kontaktu z atmosferą). Wydzielone z wody powietrze jest następnie usuwane poprzez separator powietrza w górnej części membrany workowej.
źródło:
1) www.instsani.pl
