Naczynie wzbiorcze – Zbiornik przyłączony do sieci rurociągów, którego zadaniem jest przyjęcie wody w instalacji ogrzewania wodnego, której objętość wzrasta wskutek wzrostu temperatury. Rozróżniamy dwa typy naczyń wzbiorczych:
  • Naczynia wzbiorcze otwarte
  • Naczynia wzbiorcze zamknięte

Zabezpieczenie instalacji c.o. systemu otwartego (PN B-02413)

Naczynie wzbiorcze w instalacji wodnej centralnego ogrzewania systemu otwartego

Instalacja centralnego ogrzewania systemu otwartego powinna być zabezpieczona naczyniem wzbiorczym, którego zadaniem jest przyjmowanie przyrostu objętości wody pod wpływem wzrostu temperatury oraz odpowietrzenie instalacji. Naczynie powinno być zamontowane w najwyższym punkcie instalacji min. 0,7 m nad najwyższym odbiornikiem ciepła. Pojemność wodna naczynia jest w przybliżeniu równa podwójnemu przyrostowi objętości wody w instalacji przy ogrzaniu od 10°C do 100°C, co stanowi około 4,3% objętości wody w instalacji.
Minimalną pojemność naczynia wzbiorczego należy określić wg PN-91/B-02413 ze wzoru :

gdzie: 

  • n – pojemność wodna instalacji ogrzewania wodnego [dm3] obliczona zgodnie PN-91/B-01430
  • r1 – gęstość wody w temperaturze 10°C [kg/m3]
  • Dn – przyrost objętości wody przy jej ogrzaniu od temperatury 10°C do średniej temperatury obliczeniowej instalacji tsre [dm3/kg]

tsre = 0.5*(tz-tp)

gdzie:

  • tz – obliczeniowa temperatura wody instalacyjnej na zasilaniu °C
  •  tp – obliczeniowa temperatura wody instalacyjnej na powrocie °C

Wartości liczbowe przyrostu objętości właściwej w zależności od różnicy temperatur należy przyjmować:

tsre°C908582,58077,57570656055504540
tsre-10°C°C807572,57067,56560555045403530
Dndm3/kg0,03560,03210,03040,02870,02710,02550,02240,01950,01680,01420,01180,00960,0076

Ze względów montażowych można zastosować dwa naczynia wzbiorcze o takiej samej wysokości połączone rurą łączącą ich części wodne oraz rurą łączącą ich przestrzenie powietrzne. Naczynie wzbiorcze jest wyposażone w króćce do przyłączenia wznośnej rury bezpieczeństwa, opadowej rury bezpieczeństwa oraz rury przelewowej i połączonego z nią odpowietrzenia.
Wewnętrzna średnica rury bezpieczeństwa rRB wynosi co najmniej :

lecz nie mniej niż 25 mm, gdzie Q moc cieplna lub wymiennika [kW]

Wewnętrzna średnica rury wzbiorczej rRW wynosi co najmniej:

lecz nie mniej niż 25 mm, gdzie Q moc cieplna lub wymiennika [kW]

Wewnętrzna średnica rury sygnalizacyjnej powinna wynosić co najmniej 15 mm. Rura ta powinna być wyprowadzona nad zlew lub kratkę ściekową w kotłowni lub węzła cieplnego. W celu zabezpieczenia naczynia i wszystkich rur przed zamarznięciem często stosuje się przewód cyrkulacyjny o średnicy nominalnej 20 mm wyposażony w zawór dławiący, który zapewnia odpowiednią cyrkulację wody. Przewody należy doprowadzić do pomieszczenia kotłowni.

Wadą stosowania systemu otwartego jest narażenia na zwiększoną korozję przewodów instalacji centralnego ogrzewania, dlatego powszechnie zastępowane są przez urządzenia systemu zamknietego. Wg PN dla kotłów na paliwo stałe można stosować tylko układy z systemem otwartym.

Zabezpieczenie instalacji c.o. systemu zamkniętego (PN B-02414)

zawór bezpieczeństwa

Zabezpieczenie instalacji centralnego ogrzewania systemu zamkniętego Instalacja centralnego ogrzewania systemu zamkniętego powinna być zabezpieczona: naczyniem wzbiorczym, zaworem bezpieczeństwa, rurą wzbiorczą, zabezpieczeniem przed nadmiernym wzrostem temperatury oraz zabezpieczeniem przed niskim poziomem wody w kotle. 1. Zawór bezpieczeństwa. Najmniejszą wewnętrzną średnicę króćca dopływowego zaworu bezpieczeństwa do [mm], … więcej

Dobór naczynia wzbiorczego systemu zamkniętego

Instalacje centralnego ogrzewania należy chronić przed przekroczeniem dopuszczalnego ciśnienia i przed wahaniami objętości wody. Zabezpieczeniem przed nadmiernym wzrostem ciśnienia w instalacji jest zawór bezpieczeństwa instalowany z reguły na kotle. Zabezpieczeniem przed wahaniem objętości wody w instalacji wywołanym zmianami temperatury wody jest naczynie wzbiorcze, które w zależności od typu instalacji może być: … więcej

Dobór naczynia wzbiorczego systemu otwartego

Instalacje centralnego ogrzewania należy chronić przed przekroczeniem dopuszczalnego ciśnienia i przed wahaniami objętości wody. Zabezpieczeniem przed nadmiernym wzrostem ciśnienia w instalacji jest zawór bezpieczeństwa instalowany z reguły na kotle. Zabezpieczeniem przed wahaniem objętości wody w instalacji wywołanym zmianami temperatury wody jest naczynie wzbiorcze, które w zależności od typu instalacji może być: … więcej

Pojemność użytkowa naczynia wzbiorczego

Pojemność części wodnej naczynia obliczana jest jako objętość wody, która powstanie w instalacji podczas podgrzewania wody ze wzoru: Vu = V · DV · r gddzie: V – objętość instalacji grzewczej [m³] DV – przyrost objętości wody [dm³/kg] r – gęstość wody w temperaturze spoczynkowej [kg/m³] Jest to minimalna objętość użytkowa naczynia … więcej

Pojemność przeponowego naczynia wzbiorczego – obliczenia

WYZNACZENIE POJEMNOŚCI NACZYNIA WZBIORCZEGO PRZEPONOWEGO WG PN-B-02414 Minimalna pojemność użytkowa naczynia wzbiorczego przeponowego gdzie: V – pojemność instalacji ogrzewania wodnego, na którą składa się pojemność kotłów lub wymienników, przewodów, grzejników, [m3]. Dla innych płynów objętość ich instalacji. ρ – wg PN gęstość wody instalacyjnej w temperaturze t1 = 10oC, … więcej