W załączniku nr 1 do Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 5 listopada 1991r., Dz. Ust. Nr116 poz. 503, w sprawie klasyfikacji wód oraz warunków, jakim powinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi została podana lista 57 wskaźników zanieczyszczeń śródlądowych wód powierzchniowych, spośród których najważniejsze to:
WSKAŹNIKI CHEMICZNE:
- Zawiesiny ogólne – są to nie rozpuszczone substancje organiczne i mineralne określane w mg/l.
- BZT – biochemiczne zapotrzebowanie na tlen. Pojęcie umowne określające ilość tlenu w mg02/l, potrzebnego do utlenienia związków organicznych znajdujących się w zanieczyszczonej wodzie, na drodze biochemicznej w warunkach tlenowych. Zazwyczaj stosuje się wskaźnik BZT5 – pięciodobowe biochemiczne zapotrzebowanie na tlen.
- ChZT – chemiczne zapotrzebowanie na tlen. Pojęcie umowne określające ilość tlenu w mg02/l pobranego z utleniacza (KCr2O7) w celu utlenienia zawartych w zanieczyszczonej wodzie związków organicznych i niektórych związków nieorganicznych (azotynów, siarczanów itp.).
- Utlenialność (ChZTMn) wskaźnik umowny określający ilość tlenu w mg02/l pobranego z utleniacza (nadmanganianu potasu) w celu utlenienia znajdujących się w wodzie lub ściekach związków organicznych i nieorganicznych. Utlenialność wód wynosi od 4 mg tlenu/dm^3 dla wód powierzchniowych czystych, do kilkuset dla wód zanieczyszczonych
- Tlen rozpuszczony – mg 02/l,
- Odczyn pH – dla większości wód waha od 6,8do 7,3 pH, na odczyn mają wpływ m.in. obecność jonów wodorowęglanowych, węglanowych, fosforowych,
- Związki azotu (Azot amonowy – mg N-NH4/l , Azot azotanowy – mg N-NO3/l , Azot ogólny – mg Nog/l)
- Fosfor ogólny – mg Pog/l
- Chlorki – mg Cl/l – ze względu na dużą rozpuszczalność chlorki znajdują się we wszystkich wodach naturalnych;
- Twardość – objawia się zużywaniem mydła bez wytwarzania piany; zależy od kationów , które z kwasami tłuszczowymi tworzą nierozpuszczalne mydła; twardość wody określa się zawartością rozpuszczonych w niej soli wapnia i magnezu;
wyróżnia się twardość ogólną, węglanową, niewęglanową, przemijająca; - Zasadowość zależy od obecnych w wodzie wodorotlenków, wodorowęglanów i węglanów wapnia, magnezu, sodu
- Zawartość siarczanów – dostają się do wody na skutek rozpuszczania i wymywania ze skał, ługowania z gleby
- Zawartość żelaza i manganu – oba te pierwiastki znajdują się w wodach naturalnych w postaci węglanów, siarczanów, fosforanów, mogą pochodzić z gruntu, ze ścieków, z korozji rur i zbiorników,
- Zawartość fluoru – zarówno niedobór jak i nadmiar jest szkodliwy, szczególnie dla uzębienia
- Sucha pozostałość i straty po prażeniu – sucha pozostałość to pozostałość po odparowaniu wody i wysuszeniu osadu w temperaturze 105 oC, wyrażona na 1 dm3 wody; składają się na nią wszystkie substancje stałe, rozpuszczone i zawieszone w wodzie
- Zawartość gazów rozpuszczonych w wodzie – w wodzie znajduje się zawsze w większych lub mniejszych ilościach CO2– właściwości korodujące ; oprócz dwutlenku węgla w wodzie występuje tlen;
w wodach podziemnych i powierzchniowych może występować także siarkowodór - Zawartość pierwiastków śladowych – ma duże znaczenie dla prawidłowego przebiegu procesów fizjologicznych w organizmie;
- Zawartość substancji trujących – zaliczamy do nich występuje w wodzie cyjanki, związki ołowiu, arsenu, rtęci, kadmu, miedzi, chromu
WSKAŹNIKI FIZYCZNE:
- Barwa – związana z obecnością związków organicznych rozpuszczonych i koloidalnych oraz barwnych związków nieorganicznych, określana w mg Pt/l
- Mętność- spowodowana obecnością zawiesin o różnym stopniu dyspersji oraz koloidów pochodzenia organicznego i mineralnego, wyrażana w mg/l.
- Zapach – związany z obecnością w ściekach związków organicznych i niektórych związków nieorganicznych, wyróżniamy zapachy pochodzenia naturalnego (roślinne i gnilne) i zapachy pochodzenia nienaturalnego.
- Temperatura
WSKAŹNIKI BAKTERIOLOGICZNE:
- Miano Coli typu kałowego – ml/bakt.
- Bakterie chorobotwórcze – ml/bakt.
W wodach naturalnych prawie zawsze w mniejszej lub większej ilości występują różne mikroorganizmy. Szczególnie są nimi zanieczyszczone otwarte zbiorniki wodne, do których spływają wody deszczowe i ścieki. Rozwój bakterii w wodzie uzależniony jest od obfitości substancji pokarmowych, warunków termicznych, świetlnych, stopnia natlenienia wody i wielu innych. Oznaczenie bakterii w wodzie jest trudne , wybrano więc jako organizm wskaźnikowy Bacterium coli (pałeczka okrężnicy) , żyjąca w jelicie grubym . Jej obecność świadczy o zanieczyszczeniu wód ściekami bytowymi i stanowi podstawę podejrzenia o skażeniu wody ściekami bytowymi i bakteriami chorobotwórczymi . Charakterystykę bakteriologiczną wody wyraża się mianem coli – jest to najmniejsza objętość wody w cm sześciennym , w której znaleziono jedna bakterię .
WSKAŹNIKI BIOLOGICZNE:
- Badania flory i fauny zbiornika wodnego często stanowią uzupełnienie fizykochemicznej i bakteriologicznej oceny wody.
- W zależności od stopnia zanieczyszczenia występują odmienne zespoły organizmów wodnych; można więc je przyjąć za wskaźniki czystości wody lub jej zanieczyszczenia.
- Klasę czystości analizowanej wody określamy na podstawie wskaźnika, którego wartość jest najniekorzystniejsza.