Współcześnie tradycyjna zaprawa murarska nazywana jest zaprawą zwykłą. Jak już wspomniano, norma USA ASTM C 270 podkreśla, że prawdopodobnie najbardziej istotną, pojedynczą, fizyczną cechą zaprawy stwardniałej jest jej przyczepność do podłoża. W spoinie pomiędzy elementami murowymi grubość zaprawy zwykłej waha się pomiędzy 3 a 20 mm.
Podstawowym zadaniem stwardniałej zaprawy murarskiej jest złączenie elementów murowych w ścianę zdolną do skutecznego przenoszenia obciążeń. Dodatkową funkcją jest kompensowanie odchyłek wymiarów elementów murowych. Umożliwia to równomierny rozkład obciążeń w przekroju konstrukcji murowej. Stwardniała zaprawa murarska spełnia także funkcje związane z ruchem ciepła i wilgoci przez ścianę. Jeśli chodzi o tę grupę właściwości, to wapno odgrywa wiodącą rolę w tworzeniu korzystnego mikroklimatu w pomieszczeniach.
W samym procesie murowania bardzo ważne są właściwości robocze świeżej mieszanki zaprawowej. Mają one wpływ zarówno na komfort pracy, jak i jakość produktu finalnego. Należą do nich między innymi:
– Urabialność
– Czas zachowania właściwości roboczych przez mieszankę
– Plastyczność
– Zdolność retencji (utrzymania) wody
Pożądane właściwości świeżej mieszanki zmieniają się wraz z temperaturą, w której prowadzone są prace murarskie, rodzajem bloczka, z którego wykonywana jest konstrukcja murowa, oraz z wieloma innymi czynnikami.
Podział zapraw murarskich ze względu od wytrzymałości na ściskanie
Podstawowym, normowym wyróżnikiem zaprawy jest jej wytrzymałość na ściskanie. W zależności od wytrzymałości określa się tzw. markę zaprawy (w normach do obliczania konstrukcji murowych nazywana jest klasą zaprawy). Marka zaprawy jest wyrażana symbolem literowo-liczbowym (przykładowo M4), gdzie liczba (w naszym przykładzie 4) oznacza średnią wytrzymałość zaprawy na ściskanie po 28 dniach wyrażoną w MPa. Marka zaprawy zależy od wielu czynników. Największy wpływ na markę zaprawy ma proporcja kruszywa do materiału wiążącego. Im więcej materiału wiążącego w zaprawie, tym wyższa marka. Norma PN-90/B-14501 rozróżnia zaprawy w zależności od ich marek i ustanawia następujący szereg:
M0,3 M0,6 M1 M2 M4 M7 M12 M15 M20
Markę (klasę) zaprawy murarskiej powinien określać projekt budowlany.
Receptury zapraw murarskich
W celu przygotowania tradycyjnej zaprawy murarskiej na budowie stosuje się receptury według orientacyjnych składów objętościowych. W oparciu o lata doświadczeń, usankcjonowanych normą „Zaprawy budowlane zwykłe” PN-90/B-14501, podaje się skład objętościowy, np. dla zaprawy cementowo-wapiennej 1:2:9 będzie oznaczało, że do jej wykonania trzeba użyć 1 części cementu, 2 części wapna i 9 części piasku. Ilość wody użyta do zrobienia świeżej mieszanki zaprawowej wpływa na jej konsystencję. W recepturach podaje się zazwyczaj taką ilość wody, która pozwala na uzyskanie zaprawy o konsystencji plastycznej.
Składniki zaprawy powinny być dozowane objętościowo
(rysunek z wiadrami)
Klasę zaprawy stosowanej w konkretnej realizacji powinien określać projekt techniczny. Zalecenia budownictwa ogólnego USA zwracają uwagę, że nie należy stosować wyższych klas zaprawy niż ta, która jest przepisana projektem. To zalecenie ma nie tylko podstawy ekonomiczne, ale także podłoże technologiczne, o którym już poprzednio wspominaliśmy. Wzrost wytrzymałości na ściskanie zaprawy (przy zastosowanej wyższej niż zaprojektowana klasie) odbywa się zazwyczaj kosztem innych korzystnych cech zaprawy, takich jak przyczepność do elementów murowych czy elastyczność zaprawy, które z kolei decydują o trwałości muru w czasie. Odzwierciedleniem omawianej tu zasady są wartości podane w tabeli, która podaje orientacyjne klasy zaprawy w zależności od wykonywanego elementu murowego. Tabela jest oparta na zaleceniach zawartych w załączniku do normy ASTM C270.
Materiały: Stowarzyszenie Przemysłu Wapienniczego
Opracowanie: Redakcja