Kotły na paliwa stałe, to rodzaj kotłów centralnego ogrzewania (c.o), w których spalane są takie paliwa, jak grafit, drewno, torf, węgiel brunatny, kamienny i antracytowy. Jest to najczęściej spotykany rodzaj systemu grzewczego w domkach jednorodzinnych, w których dominuje węgiel kamienny lub drewno. Wybór czym będziemy palić, zależy od nas samych. Ogrzewanie węglem jest na pewno nieco prostsze, kupujemy go już w formie gotowej do spalenia. Drewno, o ile nie są to dość drogie, przygotowane do szybkiego użytku szczapy, trzeba najpierw porąbać na kawałki.
Kotły te pracują dobrze przy stosunkowo wysokiej temperaturze wody grzewczej. Szczególnie istotna jest tutaj temperatura wody powracającej do kotła, która wg zaleceń producentów nie powinna być niższa od 60°C (ochrona kotła przed wykropleniem wody ze spalin – kondensacją). Aby zapewnić taka temperaturę, stosuje się zawory mieszające. Kotły mogą współpracować z każdym rodzajem grzejników jak i z ogrzewaniem podłogowym. Do niedawna pracowały tylko w instalacji z otwartym naczyniem wzbiorczym.
Na rynku możemy dostać kotły o różnych rozmiarach, które są przeznaczone do różnych rodzajów paliw. Mają także różne wielkości, w zależności od tego jaką ilość ciepła chcemy wytworzyć. Mogą być zasilane jednym typem paliwa lub kilkoma. Ciekawym rozwiązaniem są kotły zgazowujące drewno, które maksymalnie wykorzystują energię paliwa – drewno zamieniają w gaz drzewny, który następnie jest spalany.
Orientacyjne moce kotłów (węgiel, drewno) oraz powierzchni przez nie ogrzewanych
Kotły stalowe
Wykonywane sa przez spawanie z płyt oraz rur ze specjalnego rodzaju stali np. stał kotłowa lub żaroodporna grubości blachy równej lub większej niż 4 mm. Dodatkowym czynnikiem, zwiększającym sprawność kotła jest wełna mineralna, która wyściela wewnętrzną część blachy jaką pokryty jest kocioł. Ten rodzaj kotłów występuje najczęściej w formie urządzeń z dolnym lub górnym spalaniem i są to najczęściej urządzenia z tak zwanym spalaniem dolnym o dwu- lub trójciągowym przepływie spalin. Drugi i trzeci ciąg stanowią poziome rurki, tak zwane płomieniówki, z zewnątrz obmywane przez wodę wypełniającą kocioł. Gorące spaliny, powstające przy spalaniu danego rodzaju paliwa, przepływają przez płomieniówki ogrzewają wodę wewnątrz kotła, tym samym pozytywnie wpływając na prawidłowy przebieg pracy kotła oraz zapobiegając wytwarzaniu się korozji.
Zalety:
- duża odporność na uderzenia, co jest ważne przede wszystkim przy transporcie
- lekka konstrukcja
- możliwość zespawania
- odporne na skoki ciśnień, zmiany temperatury wody zasilającej kocioł
Wady:
- mała odporność na korozję
- mała powierzchnia grzewcza przy danej objętości
- brak możliwości rozbudowy – niewygodny transport
Kotły żeliwne
Wykonane są z wysoce odpornego materiału – żeliwa (stop odlewniczy żelaza i węgla w ilości od 2-4, 5% oraz innych składników). Zbudowane są z określonej ilości elementów, zwanych również członami, które połączone są ze sobą za pomocą tulei dwustożkowych walcowych gwintowanych lub też dwustożkowych wciskanych, dociskane przez śruby zewnętrzne i przypasowane nakrętki. Człon czołowy ( w skład którego wchodzą m.in. drzwiczki komory zasypowej i drzwiczki odpopielnika, ) i tylny (wyjście na czopuch, króciec do podłączenia wężownicy schładzającej) stanowią nieodzowny i podstawowy element każdego z kotłów żeliwnych. Ten sposób łączenia członów jest bardzo praktyczny, gdyż nie tylko pozwala ona na rozbudowę kotła żeliwnego wraz ze wzrostem zapotrzebowania na uzyskanie większej powierzchni grzewczej, ale również szybkiego i sprawnego dokonania wymiany członu w przypadku jego uszkodzenia.
Zalety:
- większa odporność na korozję (nawet po 30 latach pracy żeliwne kotły nie są nadmiernie zniszczone)
- prosta budowa
- możliwość rozbudowy przy wzroście zapotrzebowania na moc
Wady:
- wrażliwe na gwałtowne zmiany temperatury
- nie osiągają aż tak dużych sprawności, które posiadają obecne kotły stalowe (trudniej czyścić żeliwny korpus)
- duży ciężar
Człon żeliwny
Kocioł żeliwny członowy KZ3-Kp w wersji koksowej. 1-żeliwny korpus kotła, 2-drzwiczki paleniskowe, 3-drzwiczki popielnika, 5-czopuch, 6-płaszcz osłonowy z izolacją cieplną, 9-termometr 
źródło:
1) www.ogrzewamy.pl
2) www.muratordom.pl
3) www.instsani.pl