Tynki zewnętrzne:
- chronią ściany przed negatywnymi wpływami zewnętrznymi (wilgoć, opady, zmiany
- temperatur, promieniowanie UV, zawarte w atmosferze i opadach związki chemiczne);
- chronią ściany przed uszkodzeniami mechanicznymi;
- chronią palne i nieodporne na działanie ognia części ścian zewnętrznych przed skutkami pożaru;
- poprawiają właściwości termoizolacyjne;
- poprawiają estetykę budynku;
Wymagane właściwości użytkowo-techniczne:
- trwałość – w naszych warunkach klimatycznych tynk powinien wytrzymać 80-100 lat (tynki wielowarstwowe) lub do 50 lat (tynki cienkowarstwowe) bez konieczności wymiany;
- niezmienność właściwości w czasie;
- dobra przyczepność do podłoża;
- paroprzepuszczalność;
- wodoodporność;
- odporność na zabrudzenia i zmywalność – otynkowana powierzchnia nie może przyciągać ani pochłaniać brudu. Cechy te, w połączeniu ze zmywalnością, umożliwiają renowację i odświeżenie powierzchni przez nałożenie powłok malarskich lub cienkiej warstwy odpowiednich mas szpachlowych;
- estetyczność;
Tynki przygotowujemy ze sporządzanych na budowie zapraw tynkarskich, z suchych mieszanek tynkarskich wymagających dodania wody lub innego rozpuszczalnika, lub używamy gotowych mas tynkarskich występujących zwykle w postaci masy dyspersyjnej. Możemy je nakładać ręcznie lub maszynowo.
Ze względu na rodzaj użytego spoiwa, grubość i sposób nakładania tynki zewnętrzne dzielimy na:
1. Tynki tradycyjne wielowarstwowe – grubości 1-3 cm. Najczęściej wykonywane jako trójwarstwowe, mogą być jednak także dwu- (tynki surowe i zwykłe), a nawet jednowarstwowe (tynki surowe). Właściwości i zastosowanie:
- tynki wapienne – występują rzadko, stosowane są głównie do renowacji zabytków (zalecane jest tam używanie tylko materiałów „historycznych”, odpowiednich dla osłabionego i starego podłoża);
- tynki cementowo-wapienne – nadają się do układania na większości materiałów używanych do budowy ścian zewnętrznych, dlatego też najczęściej się je stosuje;
- tynki cementowe – ze względu na dobrą wodoodporność i trwałość stosuje się je na cokołach, ścianach fundamentowych oraz na powierzchniach szczególnie narażonych na uszkodzenia mechaniczne.
Sposób użycia:
Najczęściej wykonuje się je jako trójwarstwowe (obrzutka 3-6 mm, narzut 10-20 mm, gładź lub tynk ozdobny albo szlachetny).
Jeżeli wykonujemy je z gotowych mieszanek to zwykle rezygnujemy z obrzutki (niekiedy wykonując w zamian warstwę kontaktową), zamiast narzutu stosujemy tynk podkładowy, a jako ostatnią warstwę tynk dekoracyjny.
Przy wykonywaniu tynków wielowarstwowych należy pamiętać aby zawsze słabą warstwę nakładać na warstwę mocniejszą. Pozwoli to zapobiec odparzeniu i odpadnięciu tynku.
Minimalna temperatura, przy której można wykonywać tynki wynosi +5°C, jednak najlepiej wykonywać tynki zewnętrzne w temperaturze od +15 do +20°C. Podczas bardzo ciepłych dni tynki powinno się ocieniać siatkami (min. 2 dni) oraz zwilżać wodą (min. 7dni).
2. Tynki cienkowarstwowe – grubości 2-10 mm.
Stosuje się je zwykle podczas dociepleń budynków metodą lekką-mokrą.
a) mineralne – spoiwem jest zwykle cement lub wapno;
Właściwości:
- wysoka paroprzepuszczalność;
- odporność na działanie wody;
- odporność na działanie ognia;
b) żywiczne (polimerowe) – spoiwem jest żywica polimerowa lub akrylowa;
Właściwości:
- odporność na działanie wody;
- niska paroprzepuszczalność;
- elastyczność;
- łatwo ulegają zabrudzeniu (powłoka nie odprowadza ładunków elektrostatycznych więc przyciąga kurz);
- trudno zapalne lub nie przenoszące ognia;
c) silikonowe – spoiwem jest żywica metylosilikonowa;
- łączą zalety tynków mineralnych i żywicznych.
Właściwości:
- duża paroprzepuszczalność;hydrofobowość, a w związku z tym odporność na działanie mrozu i niska nasiąkliwość;
- wolno ulegają zabrudzeniu, a niektóre same oczyszczają się podczas deszczu;
- zwiększają trwałość muru;
- duża trwałość kolorów;
d) krzemianowe (silikatowe) – spoiwem jest szkło wodne;
Właściwości:
- paroprzepuszczalność;
- odporność na deszcz;
- odporność na działanie agresywnych związków chemicznych występujących w środowisku miejskim i działanie “kwaśnych deszczy”.
- reagują z dwutlenkiem węgla zawartym w powietrzu zwiększając swoją trwałość;
- elastyczność pozwalająca pokrywać rysy skurczowe w tynkach tradycyjnych;
- mała wodochłonność;
- niepalność;
- mały opór dyfuzyjny;
Zastosowanie:
- płyty styropianowe;
- płyty z wełny mineralnej;
- tynk cementowy;
- powierzchnie betonowe;
Podczas nakładania tynków cienkowarstwowych warto pamiętać o kilku zasadach:
- podłoże pod tynki cienkowarstwowe trzeba najpierw zagruntować. Tynki mineralne wymagają dodatkowo równego podłoża – można je uzyskać przy użyciu odpowiedniejszpachlówki mineralnej;
- tynki cienkowarstwowe nakładamy na suche, mocne i czyste podłoże;
- jeżeli tynk jest wykonywany na warstwie materiału izolacyjnego ocieplającego ścianę należy go nakładać na podkład z zaprawy z wtopioną siatką z włókna szklanego;
- tynki cienkowarstwowe należy nakładać w temperaturze od +5°C do + 30°C;
- należy osłaniać rusztowania, aby padający deszcz nie rozmył tynku a słońce nie spowodowało zbyt gwałtownego wysychania;
- nie należy robić przerw podczas wykonywania tynków cienkowarstwowych na jednej płaszczyźnie;
Ze względu na podstawową funkcję, jaką mogą pełnić tynki zewnętrzne, można je także podzielić na:
1. Tynki specjalne (np. nakrapiany, kamyczkowy, wypalany, boniowany)
- tynki cokołowe – o zwiększonej odporności na uszkodzenia mechaniczne, zwiększonej wodoodporności i wodoszczelności;
- tynki termoizolacyjne – zawierające rozdrobnione lekkie kruszywa lub lekkie wypełniacze organiczne poprawiające parametry termoizolacyjne ściany;
- tynki renowacyjne – stosowane zwykle przy remontach i renowacjach starych obiektów o zawilgoconych i zasolonych ścianach. Dzięki dobrej paroprzepuszczalności ułatwiają wysychanie murui pozwalają na magazynowanie soli ograniczając tym samym powstawanie wykwitów solnych;
2. Tynki dekoracyjne, w tym m.in.:
- tynki strukturalne – o powierzchni kształtowanej w wyniku wyciskania wzorów za pomocą wałka, kilni, pacy, gąbki, pędzla, miotełki i tym podobnych narzędzi (tynki kształtowane,kraterowane, czesane, dziobane) ;
- tynki nakrapiane – powstałe poprzez nakrapianie zaprawy przy użyciu młynka lub małej miotełki uderzanej o klocek (np. baranek);
- tynki zacierane – o gładkiej powierzchni powstałej przez zatarcie, wygładzenie lub wyrównanie;
- tynki ciągnione – w wyniku zacierania packą stalową zawarty w nich ziarnisty wypełniacz tworzy różnorodne faktury(np. tynk boniowy);
- tynki mozaikowe – wykonywane z zapraw o zawierających wypełniacze mineralne z uszlachetnionych granulatów skalnych;