Jest to jedna z najstarszych metod ochrony ścian zewnętrznych. Kojarzy się z naturą, ciepłem, bezpieczeństwem.
Na elewacje stosować należy drewno o wilgotności 15÷18%. Najtrwalsze jest drewno dębowe modrzewiowe, ale najczęściej wykorzystywany jest świerk i sosna, które dzięki dużej zawartości żywic są trwalsze i bardziej odporne na wilgoć.
Żywotność drewna zależy od:
– naturalnej odporności na grzyby (klasy 1÷5, klasa 1 to drewno najbardziej odporne);
– naturalnej odporności na insekty (klasy D, S, SH; klasa D to drewno najbardziej odporne);
Bez względu na rodzaj zastosowanych na elewacji elementów drewnianych należy je najpierw zaimpregnować preparatami zabezpieczającymi przed wilgocią, grzybami i ogniem.
Właściwości:
- wytrzymałość;
- odporność na czynniki atmosferyczne takie jak słońce, burze, grad, mróz;
- lekkość;
- wysoka paroprzepuszczalność pozwalająca na oddychanie ścian;
Zastosowanie:
- jako dekoracyjna osłona ścian w budynkach szkieletowych;
- jako wierzchnia warstwa ścian budynków w dowolnej technologii;
- na podbitkach, poddaszach, lukarnach, loggiach budynkówmurowanych;
Należy pamiętać, że elewacja drewniana wymaga wielu zabiegów konserwacyjnych
i pielęgnacyjnych. Dom z elewacją drewnianą powinien też mieć duży okap chroniący ją przed deszczem.
Najpopularniejsze środki ochrony elewacji drewnianych to:
- lakierowanie
Działanie:
- chroni przed korozją biologiczną, wodą, słońcem, uszkodzeniami mechanicznymi;
- podkreśla rysunek drewna i ożywia jego barwę;
Nanoszenie:
Należy powtarzać nawet co 2 lata. Trwałość powłoki można przedłużyć impregnując drewno przed pokryciem go lakierem.
- malowanie
Działanie:
- w niewielkim stopniu chroni przed zagrzybieniem i uszkodzeniami
- mechanicznymi;
- zakrywa rysunek drewna;
Nanoszenie:
Zabezpiecza powierzchnię na 5÷8 lat. Trwałość powłoki można przedłużyć dwukrotnie pokrywając elewację impregnatem przed pomalowaniem jej farbą.
- bejcowanie
Działanie:
- w niewielkim stopniu hamuje rozwój grzybów i pleśni;
- zwiększa odporność na promienie UV i zapobiega blaknięciu elewacji;
- nadają kolor;
Nanoszenie:
Zabezpiecza powierzchnię na 4 lata. Warto dodatkowo zastosować lakier lub wosk. W miejscach narażonych na wilgoć stosuje się również lakierobejce, których nakłada się dwie lub trzy warstwy. Zabezpieczają powierzchnię na 5 lat.
- impregnacja
Działanie:
- hamuje rozwój grzybów i pleśni, zabezpiecza przed owadami;
- chroni przed ogniem;
- opóźnia starzenie;
- utrudnia przedostawanie się wody w głąb drewna;
- podkreśla rysunek słojów;
Nanoszenie:
Można nanosić pod ciśnieniem, przez natryskiwanie, malowanie, wcieranie. Można też zaimpregnować drewno poprzez kąpiel w odpowiednich środkach. Stosuje się impregnaty olejowe, rozpuszczalnikowe, solne. Drewno pokrywamy preparatem 3-4 razy. Zabezpiecza powierzchnię na 5 lat.
Elewacje drewniane można podzielić na:
1. Mocowane na rusztach elewacje wykonane z desek (tzw. oblicówka drewniana)
Składają się z:
- – desek sosnowych, świerkowych lub modrzewiowych grubości 18÷32 mm;
- – dostosowanych do rodzaju ocieplenia listew i łat montażowych;
- – klinów montażowych, przydatnych do poziomowania rusztu.
Ważne, aby łaty i deski wykonane były z drewna tego samego gatunku i o takiej samej wilgotności.
Elementy te mocuje się przy użyciu gwoździ i wkrętów ze stali nierdzewnej
oraz kołków rozporowych. Pod oblicówką zwykle montuje się warstwę wiatroizolacyjną, chroniącą ocieplenie i warstwę konstrukcyjną ściany.
W przypadku budynków szkieletowych o sztywnym poszyciu deski można mocować bezpośrednio na pokrytej warstwą wiatroizolacji ścianie.
Gotową elewację pokrywa się wodoodpornym lakierem (kryjącym lub transparentnym, pozostawiającym rysunek słojów) lub bejcą.
Sposób montażu:
Deski surowe należy pomalować przed montażem.
Ruszt wykonywany jest z poziomych lub pionowych łat mocowanych do ścian przy użyciu śrub lub gwoździ. Powierzchnia ścian musi wcześniej zostać osuszona, uszczelniona i wyrównana.
Łaty montowane są zawsze pod kątem prostym do desek elewacyjnych (jeśli dodatkowo zastosowano kontrłaty, to wtedy to one muszą być zamontowane pod kątem prostym do desek elewacyjnych).
Jeśli chcemy dodatkowo ocieplić ścianę, należy na niej zamocować termoizolację i zabezpieczyć ją wiatroizolacyjną folią.
Ważne aby na całej swojej szerokości deska była przybita tylko jednym gwoździem – tak aby drewno mogło swobodnie się odkształcać pod wpływem wilgoci i temperatury.
Do mocowania desek należy używać wkrętów lub gwoździ ze stali nierdzewnej (wkręty ze zwykłej stali mogą przebarwiać drewno). Umieszczamy je w odległości min. 10 cm od końca deski.
Najniższą deskę elewacyjną montujemy na wysokości min. 30 cm nad ziemią, aby chronić drewno przed rozpryskującą się wodą deszczową.
Między deskami elewacyjnymi a ścianą należy pozostawić przerwę wentylacyjną umożliwiającą cyrkulację powietrza.
Zakładanie elewacji rozpoczynamy od naroży, otworów i innych krawędzi. Szczególnie dokładnie trzeba wykończyć górne krawędzie okładziny, przy których należy umożliwić odprowadzenie wody na zewnątrz ścian (obróbki blacharskie, kapinosy).
Deski możemy mocować:
- pionowo
- jednowarstwowo (na pióro i wpust lub na przylgę);
- dwuwarstwowo (deski mocowane na sobie, deski przybijane na laty, łaty przybijane na deski);
- poziomo
- na przylgę;
- na zakład;
- na pióro i wpust;
- ukośnie (np. w jodełkę).
2. Elewacje wykonane z gontów.
Elewacje tego typu są rzadziej spotykane, mimo iż wyglądają elegancko i naturalnie. W zależności od rodzaju gontów żywotność takiej elewacji może wynieść nawet 100 lat.
Gonty to krótkie (najczęściej o długości 40 cm), szerokie płytki, zwykle
z sosnowego lub cedrowego drewna, klasy 1 lub 2. Dzięki ich małym rozmiarom straty materiału ograniczone są do minimum. Na elewacje stosuje się gonty łupane albo cięte.
Gonty montuje się w co najmniej dwóch nachodzących na siebie warstwach na pokryte wiatroizolacją sztywne poszycie elewacji. Gonty pozostawia się w stanie surowym lub zabezpiecza bejcą.
Sposób montażu:
Gonty montuje się pozostawiając między nimi pionową, kilkumilimetrowej szerokości szczelinę, umożliwiającą swobodną pracę drewna i zapobiegającą odpadaniu gontów. Następną warstwę mocuje się z ok. 4 cm przesunięciem, co umożliwia przykrycie szczeliny w warstwie spodniej. Każda następna warstwa mocowana jest tak, aby przykryć gwoździe lub zszywki mocujące warstwę poprzednią.
Każdy gont powinien być zamocowany dwoma gwoździami, umieszczonymi nie dalej niż 15÷50 mm od jego krawędzi. Gwoździe należy wbijać na tyle płytko by nie zniszczyć włókien drewna i nie rozerwać gontów.
Gwoździe muszą być ocynkowane lub wykonane ze stali nierdzewnej. Do mocowania gontów można też używać zszywek ze stali nierdzewnej. Niezależnie od rodzaju zastosowanego łącznika musi on wniknąć do konstrukcji nośnej na głębokość ok. 20÷25 mm.
W czasie mocowania gontów należy przewidzieć między nimi tzw. fugi ruchome, o szerokości 1÷5 mm.
Na zachodzie stosowane są również elewacje z materiałów drewnopochodnych (np. elementów z włókien drzewnych połączonych odpowiednią substancją, sprasowanych pod ciśnieniem i powleczonych farbą akrylową) odpornych na gnicie i insekty.